Ja, dat natuurlijk ook. Maar dat is niet het enige, want gapen heeft bij honden meerdere betekenissen en functies, die tot op heden nog niet allemaal even duidelijk zijn.
Als de hond net een dutje heeft gedaan of zich heeft teruggetrokken op zijn favoriete plek om dat te gaan doen, en hij gaapt met een wijd open bek, dan is de zaak vrij duidelijk: hij is slaperig. Dit is een van de meest voorkomende situaties waarin honden (en ook mensen) automatisch gapen. Soms wil de viervoeter ons echter iets meer vertellen dan alleen dat hij op dat moment toe is aan een time-out.
Ik ben gestrest
Als een hond zich in een situatie bevindt die hem overweldigt (hij begrijpt niet wat er van hem wordt gevraagd) of in conflict brengt (gehoorzamen aan het baasje of de kat achterna zitten), dan gaapt hij. Ook een ongeduldige hond gaapt, vaak beginnend met hijgen en met een klein piepje aan het einde. Hiermee maakt hij zijn negatieve emoties zichtbaar en hoorbaar. Gapen wordt daarom vaak beschouwd als een zogenaamde overspronghandeling of als zelf-kalmerend gedrag. Daarmee wordt spanning verminderd.
Wind me niet op!
Sommige gedragsspecialisten zien gapen ook als een kalmerend signaal naar de hond die voor hem staat. Hij wil daarmee zijn ongemak uitdrukken en een mogelijk conflict vermijden. Onder honden – en volgens experts ook bij katten en sommige andere dieren – lijkt dit een effectief middel. Bij mensen zou het eerder als vrij onbeleefd worden beschouwd. Want wie gaapt er nu in iemands gezicht om hem te kalmeren? Maar wat de hond ons ook in detail wil vertellen: opvallend gapen, niet als hij moe is, laat ons zien dat hij zich niet goed voelt (bijvoorbeeld in een volle trein) en dat we hem bij voorkeur en indien mogelijk uit de situatie zouden moeten halen.
Nog steeds raadselachtig
Men weet eigenlijk nog steeds niet precies waarom mensen en dieren gapen. De theorie dat het dient voor de toevoer van zuurstof naar de hersenen is inmiddels weerlegd. Gapen maakt je volgens wetenschappers ook niet wakkerder – dat zou op de een of andere manier ook contraproductief zijn als je ’s avonds wilt slapen toch? Het lijkt er echter op dat het wel helpt om de hersenen af te koelen. Dit is tenminste aangetoond in studies met ratten. Deze toonden aan dat hun hersentemperatuur kort na het gapen iets afnam. Maar sommige mysteries rond gapen zijn no steeds niet onthuld. Bijvoorbeeld, waarom gapen zo aanstekelijk is – ook van mens tot dier en vice versa – en waarom men ook gaapt als men honger heeft. Het blijft dus vooralsnog een mysterieus gedrag.
